‘Jezelf kennen is het begin van alle wijsheid‘, luidt een quote van Aristoteles. Waarbij ik me dan direct afvraag of de beste man dat echt gezegd heeft, of dat iemand dat bedacht heeft en we dat nu met z’n allen overnemen. Maar goed, dat doet er niet toe. Ik kan het toch niet navragen. Desondanks, ben ik wel van mening dat jezelf kennen belangrijk is. Maar waarom nou eigenlijk? En hoe kom je dan aan die zelfkennis?

zelfkennis zelfst.naamw.

• ik-besef
• vermogen tot introspectie
• weten wie je bent
• inzicht in eigen indentiteit, waarden, overtuigingen, sterke en zwakke kanten, kwaliteiten, competenties, interesses, ambities en gedragingen
• zelfkennis is het vermogen om de eigen denkwijze, de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de eigen geest en van het eigen lichaam te kunnen inschatten en daar rationele conclusies uit te trekken.

Misschien is zelfkennis niet voor iedereen belangrijk. Daar zou ik graag nog eens met anderen over discussiëren. Als ik kijk naar mezelf, denk ik toch dat die zelfkennis mij een hoop oplevert. Uiteindelijk breng je 100% van de tijd met jezelf door. Toch wel fijn als je dan weet hoe die persoon in elkaar zit. Als je jezelf kent, kun je ook beter een inschatting maken over hoe je een situatie in de toekomst gaat ervaren. Hierdoor wordt het makkelijker om bewust te kiezen voor iets dat je gelukkig maakt, om een uitdaging op te zoeken of om je angsten aan te pakken. Hierdoor word je minder ‘speelbal van het lot’ omdat situaties en je bijbehorende reactie je overkomen, maar neem je meer regie in je leven. Ik ben ervan overtuigd dat hoe beter ik mezelf ken, des te meer ik kan genieten van het leven en hoe gemakkelijker ik de juiste keuzes kan maken.

Zelfkennis klinkt leuk, maar hoe kom je daar dan aan? Een aantal dingen die mij zelfkennis opleveren:

• interactie met anderen Wat mij betreft met stip op 1. Ook hier vond Aristoteles blijkbaar wat van: vrienden zouden essentieel zijn voor het verkrijgen van zelfkennis (bron). Ik zie dit breder. Iedereen waarmee ik communiceer reageert op mij. Die reactie zegt iets over de betreffende persoon, maar zeker ook over mijzelf. Hierdoor merk ik hoe ik overkom, maar ook hoe mijn ideeën zich verhouden tot anderen, of hoe mijn reactie op situaties anders is dan bij anderen. Feedback of reacties van anderen vind ik erg waardevol, omdat die iets zeggen over wie ik zelf ben. Het voeren van gesprekken over dit soort onderwerpen met anderen vind ik helemaal ultiem genieten.
• nadenken over mijn gedachten, gevoel en gedrag Ik denk dat ik relatief veel tijd doorbreng met mijn eigen gedachten. Die gaan over van alles. Over wat ik vroeger deed in mijn schoolvakanties, over wat ik voor gevoel overhoud aan een werkoverleg of over de gedachten die ik heb bij een uitdaging die ik morgen aan wil gaan. Het voelt net puzzelen om dat alles op een rijtje te krijgen, maar het helpt mij wel erg om inzicht in mezelf te krijgen.
• schrijven Door te schrijven over situaties uit mijn leven, ga ik automatisch ook over die situaties nadenken. Nu met het schrijven van deze blogpost, probeer ik te bedenken op welke manieren ik tot zelfkennis kom en ga ik die misschien ook weer bewuster toepassen in de toekomst. Het schrijven van een dagboek of morning pages kan hier ook bij helpen. Ik ken mezelf (ha!) en weet dat ik zoiets nooit voor langere tijd kan bijhouden, maar wellicht is het wel iets voor jou.
• iets (nieuws) leren Wat ik erg tof vind aan iets nieuws leren, is dat ik uitgedaagd word om over iets na te denken waar ik misschien eerder nooit bij stil heb gestaan. Of dat je in een situatie terecht komt die je nog nooit eerder hebt meegemaakt. Dit levert weer een nieuw stukje zelfkennis op. Daarnaast ontdek je door te leren ook van jezelf op welke manier jij dat het beste doet. De manier waarop je leert zegt iets over wie je bent. En hoe beter je dit van jezelf weet, hoe beter je vervolgens weer wordt in het leren van iets nieuws.
• werken Dan bedoel ik hier werk in de breedste zin van het woord: het doelgericht ergens mee aan de slag gaan. Ik weet inmiddels van mezelf wat mijn kwaliteiten en valkuilen zijn, mede door het werk wat ik doe. Als ik iets wil bereiken, kan ik dat op misschien wel 100 manieren aanpakken, maar mijn zelfkennis maakt de kans groter dat ik de juiste aanpak kies.
• alleen zijn Als ik alleen iets onderneem, ben ik op mezelf aangewezen. Dan kan het niet anders dan dat je ook iets ontdekt over jezelf. Ik vind het overigens heerlijk om af en toe alleen te zijn. Ik voel me dan even los van grenzen die anderen me opleggen en krijg ruimte om te ontdekken wat ik echt graag zelf zou willen.

Deze lijst wordt veel te lang, maar ik moet bijvoorbeeld ook nog denken aan sporten, reizen, in de natuur zijn en iets creatiefs maken. Ik denk dat het leven vol mogelijkheden zit om jezelf te ontdekken. Hoe fijn is dat! Of niet natuurlijk, als je jezelf een beetje tegenvalt. Zo aan het einde van deze post, vraag ik me dan alleen nog af, of je jezelf écht kunt kennen. Misschien is het een mooi streven, maar blijft er altijd nog ruimte om jezelf te verbazen.