Voor zover we mensen kunnen categoriseren, behoor ik echt tot het clubje dat denkt ‘als ik het doe, dan doe ik het goed’. Een nieuwe camera kopen bijvoorbeeld. Ik lees en kijk dan net zo lang reviews tot ik zeker weet welke camera ik wil hebben. Dat vergt een flinke tijdsinvestering, gezien er bergen camera’s op de markt zijn. Toch heb ik het er graag voor over, want ik weet dan dat ik alle belangrijke aspecten in overweging heb genomen en dat ik achteraf niet hoef te twijfelen of ik de juiste keuze heb gemaakt. Ik ben ook iemand die liever iets meer betaald voor ‘goed’, dan te gaan voor de ‘oké’ optie die minder geld kost. Prima toch, zou je denken, want dat levert misschien kwalitatief goede dingen op. Stiekem moet ik toegeven dat deze manier van denken ook flinke nadelen heeft.

Ergens zit er een soort angst onder: ‘als ik maar meer betaal / beter research / zorg dat ik het goed kan, dan voorkom ik teleurstelling’. En teleurstelling is vervelend maar, laten we realistisch blijven, (meestal) niet levensbedreigend. Situaties waarin het helemaal belemmerend werkt, is als het gaat over creativiteit (Elizabeth Gilbert beschrijft dit inspirerend mooi in haar boek Big Magic). Door de als-ik-het-doe-dan-doe-ik-het-goed-mentaliteit durf ik soms niet aan iets te beginnen, omdat ik twijfel of ik het wel kan. Ik heb een schilderij in mijn hoofd, maar ik begin niet met schilderen omdat ik denk dat het er uiteindelijk toch niet zo uit gaat zien als ik graag zou willen. Ik laat een notitieboekje leeg, omdat ik weet dat ik hem toch nooit ga vullen tot de laatste pagina. Ik schrijf het verhaal niet dat ik wil schrijven, omdat ik niet voor me zie hoe ik daar ooit tevreden over zou kunnen zijn. Of ik begin niet met schrijven omdat ik denk dat ik eerst nog zoveel moet leren voor ik überhaupt iets van waarde zou kunnen produceren. Ook ga ik geen muziekinstrument bespelen, want ik denk dan dat ik te oud ben om het écht goed onder de knie te krijgen.

Op het ene moment in mijn leven kan ik het iets meer loslaten dan op andere momenten, maar ik besef dat dat streven naar perfectie mij altijd in enige mate zal belemmeren. Als ik daar niet bewust mee om ga, creëer ik niets. Op de ‘als ik het doe, dan doe ik het goed’ volgt dan al snel de ‘en anders ik doe het niet’. Dat is zonde, want ik geniet zo ontzettend van creativiteit. Ik denk dat dat ook de beste drijfveer is: iets doen omdat je het leuk vindt, omdat je er blij van wordt, in plaats van omdat je streeft naar een bepaald eindresultaat. Er zijn een aantal gedachten die me helpen in plaats van tegenhouden, bijvoorbeeld ‘mijn plezier hangt af van wat ik doe en niet van wat het wordt’, ‘ik leer ook van het creëren van dingen die niet naar mijn zin uitpakken’, en ‘ik mag iets laten mislukken’.

Buiten dat, teleurstelling kan / wil ik ook kunnen handelen. Ik hoor zo veel om mij heen dat mensen (ik eveneens) hun twijfels delen over hun creatieve uitspattingen, waarop anderen (ik ook net zo goed als de situatie omgedraaid is) reageren met bemoedigende woorden, schouderklopjes en complimenten. Begrijp me niet verkeerd, ik vind het erg belangrijk dat we lief zijn voor elkaar want er gebeurd al genoeg naars in de wereld. Maar hoe erg is het als iets gewoon even niet lukt? Soms moet je misschien even kunnen denken ‘al doe ik het half, al wordt het één grote bende, al creëer ik het tegenovergestelde van wat ik bedacht had, ik doe het lekker toch!’.